Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 29 fulan-setembru tinan 2021

Prezidénsia Konsellu Ministrus

VIII Governu Konstitusionál

……………………………………………………………………………………………………………

Komunikadu Imprensa

Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 29 fulan-setembru tinan 2021

Konsellu Ministrus hala’o sorumutu iha Palásiu Governu, iha Dili, hafoin analiza aprezentasaun ba pontu situasaun epidemiolójika país nian, ne’ebé hala’o husi Koordenadór Sala Situasaun Sentru Integradu Jestaun Krize (SIJK),  deside:

 -  La renova impozisaun serka sanitária iha Munisípiu Dili, ne’ebé remata ohin iha oras 23:59.

Hetan ona aprovasaun ba Dekretu Governu kona-ba medida sira ezekusaun nian ba Deklarasaun Estadu Emerjénsia, ne’ebé hala’o tuir Dekretu Prezidente Repúblika nian  n. 81/2021, loron 28 fulan-setembru, hodi hatán ba pandemia COVID-19. Estadu Emerjénsia ne’ebé agora renova ona, abranje ba territóriu nasionál tomak no sei vigora husi oras tuku 00:00 loron 30 fulan-setembru tinan 2021 to’o tuku 23:59 loron 29 fulan-outubru tinan 2021.

Kona-ba medida sira ezekusaun deklarasaun estadu emerjénsia anteriór nian, rejista alterasaun tolu, no estabelese ona katak:

Regra sira seluk mantein, liuliu obrigasaun ba indivíduu sira hotu ne’ebé hela iha Timor-Leste atu mantein distánsia, pelumenus metru ida ho ema seluk ne’ebé maka la hela hamutuk. Nafatin iha obrigasaun mós atu utiliza máskara oin nian, ne’ebé taka inus no ibun, bainhira hakarak tama ka hela iha fatin públiku ka privadu hirak ne’ebé ema hotu uza, no fase liman bainhira hakarak tama ba estabelesimentu komersiál, industriál ka prestasaun servisu sira, ka ba edifísiu sira iha ne’ebé maka servisu administrasaun públika nian funsiona.

Durante vijénsia estadu emerjénsia, lisensa, autorizasaun, vistu no autorizasaun rezidénsia no aktu administrativu sira seluk sei válidu nafatin, la haree ba ninia prazu validade.

Aprova ona mós projetu Proposta Lei atu aprova Kódigu Rejistu Sivil, ne’ebé aprezenta husi Ministru Justisa, Manuel Cárceres da Costa.

Nune’e ho projetu ne’e atu kria prosedimentu sira ne’ebé nesesáriu ba rejistu moris nian, perfillasaun, kazamentu no óbitu, atu nune’e bele kumpre direitu, liberdade no garantia sira ne’ebé konsta iha Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste nian. Proposta Lei ne’e mós ho objetivu atu fó enkuadramentu legál hodi bele halo rejistu iha sistema informátiku no atu fó kuadru normativu ida ba servisu rejistu sivil nian, atu prienxe lakuna sira ne’ebé iha no  mós atu fornese instrumentu regulatóriu sira husi prosedimentu nesesáriu sira hodi ezekuta aktu sira rejistu  nian kona-ba estadu no ba ema individuál sira-nia kapasidade.

Aprova mós projetu Dekretu-Lei  ne’ebé  aprezenta husi  Ministru Ensinu Superiór, Siénsia no Kultura, Longuinhos dos Santos, ne’ebé revoga  Dekretu-Lei n. 30/2008, loron 13 fulan-agostu, kona-ba rejime atribuisaun bolsa estudu iha estranjeiru.

Atribuisaun bolsa estudu iha estranjeiru sei regula husi diploma  ministeriál  MESSK nian,  tuir regulamentu husi Fundu Dezenvolvimentu Kapitál Umanu nian (FDCH-sigla portugés).

Nune’e, hakarak, atu garante loloos aplikasaun regulamentu FDCH nian, hodi hadi’a mekanizmu sira protesaun ba estudante Timoroan sira  iha estranjeiru no atu klarifika,  hadi’a no moderniza sistema jurídiku  iha setór ensinu superiór nian.

Aprova ona mós, ho alterasaun, projetu Rezolusaun Governu nian ne’ebé aprova projetu investimentu Pelican Paradise Group no Minuta Akordu Espesiál Investimentu nian ne’ebé aprezenta husi Ministru Koordenadór Assuntus Ekonómikus, Joaquim Amaral no husi Diretór Ezekutivu  Ajénsia Promosaun Investimentu  no Exportasaun  Timor-Leste, IP TradeInvest Timor-Leste, Arcanjo da Silva.

Projetu ida-ne’e prevee investimentu ida ho dolár amerikanu millaun 700 atu dezenvolve komplexu turístiku ida, iha área  ho luan besik 558 ektare, iha zona entre Tasi tolu no Tibar ne’ebé inklui unidade oteleira sira, kampu golfe ida, lote rezidensiál sira, sentru dezenvolvimentu ida ba foin-sa’e sira, eskola internasionál ida, ospitál internasionál  ida no sentru komersiál sira. Komplexu turístiku ida-ne’e, iha nia faze kriasaun nian sei kria postu traballu  besik 750 no postu traballu permanente 1300 hafoin finaliza nia konstrusaun. Prevee ona mós  katak 80%  husi área projetu nian sei hala’o reflorestasaun no restaurasaun ba flora no fauna.

Konsellu Ministrus delibera atu fó podér tomak ba Ministru Transportes no Komunikasoins, José Agustinho da Silva, atu asina Akordu Servisu Aéreu rua ho Emiradus Árabes Unidus no ho Qatár. Akordu sira-ne’e atu motiva konektividade entre Timor-Leste no país sira-seluk iha mundu no  permite  atu kria kondisaun sira ba operasaun ligasaun aérea regulár sira iha país,  no mós,  atu aumenta opsaun sira ba destinu vou nian.

Ikusliu, Vise-Primeiru-Ministru no Ministru Planu Ordenamentu, José Maria dos Reis, no  Ministru Administrasaun Estatál, Miguel  Pereira da Costa,  aprezenta ba Konsellu Ministrus opsaun ba fatin sira atu implementa sentru akollimentu multifunsaun  hodi hatán ba situasaun emerjénsia sira no atu serve funsaun sentru akollimentu temporáriu ba vítima sira husi asidente grave no dezastre naturál sira.  Konsellu Ministrus la aprezenta objesaun sira  atu kontinua ba prosesu ne’e. REMATA

url: http://timor-leste.gov.tl?lang=tp&p=29502