Komunikadu Konjuntu husi Ministériu Saúde Timor-Leste no Organizasaun Mundial Saúde (OMS) Timor-Leste kona-ba seguransa no efikásia vasina Oxford-AstraZeneca COVID-19, kona-ba pozisaun Grupu Konsultivu Tékniku Austrália nian ba Imunizasaun (ATAGI)

Ministériu Saúde - Organizasaun Mundial Saúde (OMS)

VIII Governu Konstitusionál

.............................................................................................................................

Dili, Loron 24 fulan-juñu  tinan 2021

Komunikadu Imprensa Konjuntu

Kona-ba seguransa no efikásia vasina Oxford-AstraZeneca COVID-19, kona-ba pozisaun Grupu Konsultivu Tékniku Austrália nian ba Imunizasaun (ATAGI)

Vasinasaun COVID-19 nafatin sai hanesan ita-nia medida ida ne’ebé efikás liu atu hatán ba surtu atuál COVID-19 nian, hodi redús, ho forma signifikativa, risku ema ida nian atu kona da’et, moras todan, baixa iha ospitál ka mate tanba COVID-19. Bainhira mosu informasaun no prova foun sira, ami kontinua mós halo avaliasaun nafatin ba ita-nia esforsu no resposta. Ita-nia komunidade nia seguransa no protesaun kontínua sai hanesan prioridade husi aspetu hotu-hotu husi ami-nia esforsu sira.

Oras ne’e daudaun iha vasina COVID-19 nian hamutuk UALU, ne’ebé simu ona lisensa ba uzu emerjénsia nian (EUL-sigla iha lian-inglés husi emergency use license) husi OMS. Iha protesaun rigoroza sira atu garante seguransa husi vasina kontra COVID-19 nian hotu-hotu. Molok simu validasaun husi OMS no Ajénsia regulatória nasionál nian sira, vasina sira kontra COVID-19 ne’e tenke submete ba teste rigorozu sira iha ensaiu klíniku sira, hodi prova katak vasina sira-ne’e prienxe padraun referénsia nian hirak ne’ebé internasionalmente estabelese ona kona-ba seguransa no efikásia.

Vasina COVID-19 nian besik doze 200,000 maka administra ona iha Timor-Leste no, to’o oras ne’e, ita seidauk rejista efeitu sekundáriu grave ruma. Ida-ne’e konkista inkrivel ida ba nasaun ida-ne’ebé depende maka’as liu ba vasina AZ no ida-ne’e hanesan prova ida tan kona-ba seguransa husi vasina ida-ne’e ba ita-nia populasaun.

Kona-ba seguransa husi vasina ne’ebé uza ona iha Timor-Leste, Ministériu Saúde no OMS Timor-Leste, hakarak repete pontu importante balu tuirmai ne’e:

  • Rekomendasaun provizória husi OMS, ne’ebé atualiza no fó-sai ona iha loron 21 fulan-abríl 2021, hateten ho serteza katak vasina Oxford AstraZeneca (AZ) ne’ebé prodús husi fabrikante pré-kualifikadu oioin, ba uzu emerjénsia nian, bazeia ba informasaun klínika esensiál sira ne’ebé uza mós ba avaliasaun regulamentár. Tanba ne’e, vasina sira-ne’e konsidera segura no efetiva ba uzu jerál.
  • Rekomendasaun sira husi OMS defende atu uza nafatin vasina AZ ba ema ho idade 18 ba leten.
  • Iha rekomendasaun Austrália nian, ne’ebé halo ona revizaun, vasina AZ sei kontinua fó ba ema ho idade 60 ba leten.
  • Iha Austrália, ba ema ho idade 60 mai kraik, ne’ebé simu ona vasina AZ doze dahuluk molok rekomendasaun ne’ebé fó-sai, iha fulan-juñu, sei nafatin simu vasina AZ ba doze daruak (tuir rekomendasaun sira husi reguladór Austrália nian).
  • Bazeia ba rekomendasaun Austrália nian, ne’ebé hetan ona revizaun, vasina AstraZeneca sei nafatin bele uza ba ema ho idade 60 mai kraik, iha situasaun hirak ne’ebé maka vasina alternativa la iha.
  • Hafoin konsidera estadu tranzmisaun moras COVID-19 ne’ebé iha, no análize kona-ba risku perigu nian, nasaun sira seluk mós hatuur restrisaun ba idade, hodi limita uzu vasina AZ ba idade sira ne’ebé ki’ik liu. Hanesan ezemplu, iha Reinu Unidu, limite idade nian maka 40.
  • Iha nasaun sira-ne’ebé tranzmisaun virus COVID-19 nian aas nafatin, hanesan Timor-Leste, benefísiu husi vasinasaun (hodi evita katak ema infetadu no moras todan tanba COVID-19, no mós baixa iha ospitál no mate tanba COVID-19) boot liu duke risku raru atu hetan Síndrome Trombositopénika Trombótika (TTS), baixa iha ospitál no mate tanba TTS.

Desizaun Austrália nian la muda abordajen Timor-Leste nian ba vasina, tanba haree ba situasaun tranzmisaun komunitária ne’ebé akontese daudaun no posibilidade atu variante foun COVID-19 nian bele tama mai. Indivíduu hotu-hotu iha Timor-Leste ne’ebé la simu vasina, iha risku atu moras COVID-19 da’et kona, baixa iha ospitál no mate tanba moras ida-ne’e.

Importante atu nota katak efeitu ne’ebé grave hafoin simu vasina AstraZeneca nafatin raru liu. To’o ohin loron, iha Timor-Leste, laiha rejistu kona-ba kazu konfirmadu efeitu grave nian hafoin simu vasina, inklui Síndrome Trombositopénika Trombótika (TTS), maske vasina AZ besik doze 200.000 maka administra ona.

Ida-ne’e hanesan konkista estraordinária ida, la’ós de’it husi ita-nia komunidade, ne’ebé hamutuk atu proteje malu, maibé mós husi esforsu lahatene kole nian husi ita-nia ekipa vasinasaun nian, hodi garante katak vasina haruka ba komunidade iha territóriu tomak ho maneira ne’ebé seguru. Aleinde ne’e, doutór Timoroan sira hetan ona formasaun ho di’ak no iha rekursu sira-ne’ebé disponivel hodi halo tratamentu ba indivíduu sira karik insidente raru hirak ne’e akontese duni.

Hafoin konsulta kompleta ida ho espesialista sira husi OMS rasik no husi organizasaun seluk, iha konkluzaun satisfatória katak benefísiu sira husi vasina AZ nian boot liu duke risku ruma ne’ebé bele iha. Tanba ne’e, ami, ho fiar an, rekomenda atu kontinua vasinasaun hasoru COVID-19, utiliza vasina AstraZeneca. Remata

   Ba leten