Primeiru-Ministru Taur Matan Ruak konvoka ronda reuniaun ho embaixadór akreditadu sira iha Timor-Leste hodi informa kona-ba situasaun atual país nian

Ter. 23 juñu 2020, 18:18h
primeiro-ministro

Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, iha loron 22 no 23, fulan juñu, tinan 2020, iha Palasiu Governu, konvoka ronda reuniaun ida ho embaixadór sira ne’ebé akreditadu iha Timor-Leste, ho objetivu atu informa kona-ba situasaun atual país nian, hanesan situasaun polítika rai-laran, situasaun Covid-19 no nia impaktu sósio-ekonómiku, polítika Governu nian ba rekuperasaun ekonómika pós Covid-19, no mós asuntu sira iha nivel kooperasaun bilateral nian.

Iha loron-segunda, Xefe Governu hahú ronda reuniaun ho Embaixadór Repúblika Indonézia, Sahat Sitorus, kontinua ho Embaixadór Portugál, José Pedro Machado Vieira, Embaixador Koreia, Lee Chim-bum, no Embaixadora Estadus Unidus Amérika nian, Kathleen M. Fitzpatrick. Iha fali loron-tersa, Primeiru-Ministru hasoru malu ho Embaixadór sira hanesan  Embaixador Austrália, Peter Roberts, Embaixadora Malázia, Sarimah Akbar, Embaixadór  Repúblika Populár  Xina, Xiao Jianguo, no Embaixador  Nova Zelándia, Philip Hewitt, no mós Embaixador akreditadu sira seluk iha Timor-Leste.

Iha ronda reuniaun ne’e, Xefe Ezekutivu informa asuntu lima ba Embaixador sira.

Dahuluk maka kona-ba turbulénsia polítika rai-laran hafoin Orsamentu Jeral Estadu 2020 nian xumba iha Parlamentu Nasionál. Kona-ba asuntu ne’e, Xefe Governu garante ba Embaixadór sira katak, Governu ne’ebé nia lidera hetan filafali ona apoiu husi maioria parlamentár no  mós kontinua hetan apoiu hosi Prezidente Repúblika. Nune’e Governu atuál ne’e sei hala’o nia governasaun  to’o ninia mandatu remata, iha tinan 2023.

Daruak, Xefe Governu informa embaixadór sira kona-ba Governu nia jestaun kona-ba propagasaun pandemia Covid-19. Timor-Leste iha pozitivu kazu 24 maka konfirmadu, ne’ebé rekuperadu hotu ona, no besik fulan ida ona maka Timor-Leste seidauk rezista kazu Covid-19 foun ruma.

Asuntu datoluk husi sorumutk ne’e kona-ba resposta Governu nian hodi hatán ba impaktu sósio- ekonómiku husi Covid-19 ba tempu badak nia laran. Kona-ba ida-ne’e, Governu fó ona subsídiu osan direta ba uma-kain sira, haree daudaun ona oinsá atu apoiu empreza sira ne’ebé afetadu husi COVID-19, apoiu finanseira ba estudante timoroan la’ós bolseiru iha rai-li’ur, subsídiu eletrisidade no seluk tan.

Asuntu dahaat maka Planu Rekuperasaun Ekonómika pós Covid-19. Kona-ba asuntu ne’e, Xefe Ezekutivu informa, Governu nomeia no fó pose ona ba ekonomista timoroan, Dr. Rui Gomes vogál na’in haat, hodi hahú halo planu elaborasaun ba rekuperasaun ekonómika ba prazu médiu nian atu estabiliza filafali ekonomia nasaun nian.

Asuntu ikus liu maka kona-ba kooperasaun bilaterál. Iha asuntu ne’e, Xefe Governu husu atu ativa fila fali programa sira iha nivel kooperasaun bilaterál nian ne’ebé suspende tanba Covid-19.

Xefe Ezekutivu mós aproveita biban refere, hodi agradese Embaixadór sira ba apoiu husi sira-nia país, tantu finanseiru no la’ós finanseiru, iha períodu luta kontra Covid-19.

Entretantu, Embaixadór sira ne’e apresia no orgullu ho Xefe Governu nia inisiativa hodi bolu sira fahe informasaun ba sira kona-ba situasaun jerál Timor-Leste nian. Embaixador sira mós sente kontente no apresia ho lideransa Primeiru-Ministru Taur Matan Ruak nian ne’ebé bele jere situasaun difisil hodi konsege ultrapasa ho hakmatek, embora tensaun polítika sa’e uitoan, maibé ikus mai rezolve ho maneira pasífika. Hanesan diplomata, Embaixadór sira la interfere iha asuntu interna Timor-Leste nian, maibé preokupadu ho situasaun polítika rai laran.

Kona-ba Covid-19, Embaixadór sira fó votu parabéns nian ba Governu Timor-Leste, ne’ebé susesu jere ho di’ak propagasaun Covid-19 iha Timor-Leste, iha ne’ebé la iha vítima mortál no la iha tranzmisaun lokál iha komunidade hodi halo Timor-Leste sai hanesan país aziátiku dahuluk ida mós ne’ebé livre uluk hosi Covid-19, hamutuk ho Laos no Rejiaun Makau - Xina.

Kona-ba Polítika rekuperasaun ekonómika, diplomata sira apresia no apoia tebes planu ne’e, no prontu koopera hodi fó kontribuisaun atu Timor-Leste bele estabiliza filafali nia ekonomia ne’ebé monu tanba Covid-19.

Iha área kooperasaun bilaterál nian, Embaixadór sira apoia ho ideia Xefe Governu nian kona-ba reativa filafali atividade sira iha nivel kooperasaun bilaterál nian ne’ebé suspende tanba Covid-19, enkuantu haree evolusaun Covid-19 nian. Embaixadór sira mós kompromete sei kontinua apoiu no serbisu hamutuk ho Governu atuál iha nia planu no programa sira. 

   Ba leten