CAFI halao sorumutu hodi diskute prioridade sira ba tinan 2020

Ter. 03 setembru 2019, 12:52h

Konsellu Administrasaun husi Fundu Infraestrutura (KAFI) nian hala’o sorumutuk iha loron 3 fulan-setembru, tinan 2019, iha Palasiu Governu, iha Dili, atu debate prioridade sira ba tinan 2020 no prepara Orsamentu Jeral Estadu nian (OJE) ba tinan 2020.

Sorumutuk, ne’ebé Sekretariadu Projetu Boot sira nian maka organiza, hetan partisipasaun husi membru Governu sira-ne’ebé halo parte iha KAFI, titulár sira husi kargu sira kona-ba área planeamentu, finansas no obras públikas no responsavel sira husi Autoridade Nasionál Dezenvolvimentu (ADN) nian, husi Komisaun Nasionál Aprovizionamentu (KNA) nian no liña ministeriál sira ne’ebé hala’o hela projetu hirak ne’ebé hetan finansiamentu husi FI.

Tetu fiskál OJE 2020 ninia valór maka millaun rihun 1,6 dolar amerikanu no determina ona atu kumpre objetivu sentrál tolu ba OJE tinan 2020 , atinje taxa kreximentu anuál nian ida ne’ebé boot liu husi 7%, hamenus taxa moris-kiak  ba 10% no mós hamenus taxa dezempregu. Preparasaun OJE tinan 2020 nian bazeia ba prinsípiu fundamentál lima, sustentabilidade fiskál ba tempu médiu no tempu naruk, aliñamentu ho prioridade nasionál sira, kapasidade ezekusaun orsamentál, kapasidade absorsaun ekonomia lokál no kualidade orsamentu nian.

FI harii iha tinan 2011 no sai nu’udar instrumentu finanseiru ida ne’ebé ninia objetivu mak atu fó apoiu ba projetu estratéjiku sira hodi reforsa kreximentu ekonómiku Timor-Leste nian, ho fasilita dezenvolvimentu infraestrutura sira no prepara fonte finanseira ba projetu sira kona-ba estrada no ponte, aeroportu no portu marítimu, fornesimentu bee-moos no enerjia, edukasaun no saúde, turizmu no projetu boot sira seluk ne’ebé utiliza orsamentu boot liu dolar amerikanu millaun ida. FI ninia sustentabilidade liga diretamente ho prioridade estratéjiku sira kona-ba dezenvolvimentu ekonómiku, impaktu sosiál no ambientál, ne’ebé aliña ho Objetivu sira husi Dezenvolvimentu Sustentavel no Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu 2011-2030 nian.

Hafoin kriasaun Fundu Infraestrutura nian, Governu harii Konsellu Administrasaun Fundu Infraestrutura (KAFI) nian nu’udar órgaun ezekutivu ne’ebé iha podér hodi foti desizaun kona-ba matéria hotu-hotu ne’ebé iha relasaun ho projetu sira husi Fundu Infraestrutura nian. KAFI fó mós orientasaun polítika ba instituisaun ka liña ministeriál setoriál sira ne’ebé ezekuta fundu ne’e.

Sekretariadu Projetu Boot sira nian maka sai nu’udar responsavel ba apoiu tékniku no administrativu ba KAFI, liuhusi koordenasaun direta ho ADN, KNA no liña ministeriál sira. Sekretariadu ne’e mós asume responsabilidade atu halo avaliasaun no estudu kona-ba viabilidade projetu sira nian, fó rekomendasaun sira kona-ba disponibilidade orsamentu nian, no mós opsaun sira finansiamentu nian no ezekuta pagamentu sira tuir rekomendasaun sira husi ADN.

   Ba leten