Sorumutu Konsellu Ministrus iha Loron 24 fulan- jullu tinan 2019

Prezidénsia Konsellu Ministrus

VIII Governu Konstitusionál

...........................................................................................................................

Komunikadu Imprensa

Sorumutu Konsellu Ministrus iha Loron 24 fulan- jullu tinan 2019

Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Palásiu Governu, iha Dili, no entrega podér tomak ba Ministru Justisa, Manuel Cárceres da Costa, ba asinatura adezaun Timor-Leste nian ba Konvensaun Nasoins Unidas kona-ba Akordu Kompensasaun Internasionál ne’ebé maihusi Mediasaun, koñesidu mós ho naran Konvensaun Singapura kona-ba Mediasaun. Konvensaun ida-ne’e, ne’ebé Asembleia Jerál Nasoins Unidas nian adota iha loron 20 fulan-dezembru tinan 2018, ninia objetivu mak atu garante ba Estadu no organizasaun rejionál sira halo parte iha integrasaun ekonómika, kuadru legál transfronteirisu ne’ebé garante kumprimentu ba akordu sira ne’ebé prevee mediasaun nu’udar forma atu rezolve disputa hirak ne’ebé bele mosu, entre Parte sira iha área komersiál. Konvensaun ida-ne’e prevee Mediasaun hanesan dalan atu rezolve disputa sira ne’ebé maka mosu iha kontestu relasaun komersiál internasionál sira no hetan ona ratifikasaun husi nasaun 150 resin, inklui nasaun hotu ASEAN nian. Timor-Leste sei asina Konvensaun ne’e iha loron 7 fulan-agostu mai iha Singapura.

Ministru Interiór iha ezersísiu, Filomeno da Paixão de Jesus, aprezenta ona proposta Rezolusaun Governu nian, ne’ebé hetan ona aprovasaun husi Konsellu Ministrus, kona-ba livre vistu turizmu ba sidadaun Indonézia nian sira, ho nune’e, implementa memorandu entendimentu entre Timor-Leste, Indonézia no Banku Dezenvolvimentu Aziátiku kona-ba asisténsia téknika ba komérsiu transfronteirisu no kooperasaun. Rezolusaun ida-ne’e buka atu hametin kooperasaun ekonómika transfronteirisa hodi kombate moris-kiak no kria oportunidade ekonómika foun sira no reseita ho impulsiona turizmu transfronteirisu nian. O objetivu seluk husi rezolusaun ne’e maka prepara integrasaun ba AZEAN liuhusi kooperasaun ida-ne’ebé boot liután ho nasaun viziñu ne’ebé besik liu, apoiu ba kreximentu no diversifikasaun ekonómika.

Konsellu Ministrus fó mós podér tomak ba Ministru Defeza, Filomeno da Paixão de Jesus, hodi asina prolongamentu ba Memorandu entendimentu ho Ministériu Defeza Japaun nian, kona-ba Kooperasaun iha edukasaun no formasaun iha área asisténsia umanitária no área operasaun sokorru nian iha dezastre sira.

Ikusliu, Konsellu Ministrus fó podér tomak ba Ministra Edukasaun, Juventude no Desportu, Dulce de Jesus Soares, hodi asina Adenda ba Protokolu Kooperasaun entre Repúblika Demokrátika Timor-Leste no Repúblika Portugeza, ba kontinuidade husi implementasaun projetu Sentru Aprendizajen no Formasaun Eskolár (CAFE, sigla iha lian portugés) nian no realizasaun avaliasaun internasionál ne’ebé prevee ona iha protokolu, ne’ebé loke dalan atu debate ho parseiru faze foun ida husi implementasaun projetu ne’e nian no fó kontinuasaun, iha tinan 2019, ba prosedimentu hotu-hotu ne’ebé nesesáriu hodi garante implementasaun projetu ne’e nian hahú husi tinan 2020. Protokolu ne’e asina ona iha loron 30 fulan-dezembru tinan 2014, ba períodu tinan haat no renova ona iha loron 20 fulan-jullu tinan 2017, ba períodu loron 29 fulan-setembru tinan 2018 to’o loron 31 fulan-dezembru tinan 2019. Adenda tuirmai prevee prorrogasaun ba tinan rua liu, ne’ebé sei aplika husi loron 1 fulan-janeiru tinan 2020 to’o loron 31 fulan-dezembru tinan 2021. REMATA

   Ba leten