Governu sei lansa konsulta nasionál kona-ba konsiliasaun no justisa tradisionál

Kin. 11 abril 2019, 15:04h
57272076_346727756199166_3254822832198123520_n

Dili, loron 11 fulan-abril tinan 2019 – Ministru Reforma Lejizlativa no Asuntus Parlamentares, Fidelis Manuel Leite Magalhães, fó sai katak, governu sei lansa prosesu konsulta públika nasional rua ne’e atu hametin sistema justisa no rekonhese prosesu solusaun ba konflitu ne’ebé komunidade lokál sira hala’o tiha ona tuir ita-nia kultura.

Anúnsiu ne’e hala’o iha "Semináriu ba Kultra, Kostumes no Direitus iha Timor-Leste", ne’ebé organiza husi Ministériu Reforma Lejislativa no Asuntus Parlamentár iha kinta-feira dadeer.

Aleinde Ministru Fidelis Magalhães, semináriu ne’e hetan partisipasaun husi vizitante ida Nasoins Unidas nian, Sra. Victoria Tauli-Korpus Relatora Espesiál ba Direitu Povu Indíjena sia, nomós husi Ministru Negósius Estranjeirus no Kooperasaun, Dionísio Babo Soares, husi Ministru Justisa, Manuel Cárceres, no  husi eis-Sekretáriu Estadu PCM nian ne’e, advogadu no akadémiku Dr. Avelino Coelho.

Kona-ba konsulta nasionál sira-ne’e, ne’ebé sei hala’o hamutuk ho Ministériu Justisa, Ministru Fidelis Magalhães dehan katak dahuluk ne’e atu rona partisipante sira iha mekanizmu mediasaun, konsiliasaun no arbitrajen ne’ebé eziste iha sosiedade. Hafoin halo konsulta ne’e, sei hala’o lejislasaun atu hadi’a no aumenta rekursu ba sistema sira husi parte sidadaun sira nian to’o tinan rohan.

Konsulta nasionál daruak kona-ba justisa tradisional sei rona komunidade sira ne’e, iha Timor-Leste laran tomak, atu estuda prosesu kona-ba rezolusaun konflitu iha komunidade sira tuir lisan.

Konsulta kona-ba justisa tradisionál sei kontinua to’o dezembru oin mai no rezultadu sira ninian sei uza atu halo no publika iha tinan 2020 lei ida kona-ba regra atu rekonhese no simu desizaun justisa lokál husi tribunal Estadu nian.

"Ita sei diskute liu kona-ba buka dalan di’ak atu simu desizaun husi sistema justisa sira ne’e, sistema tradisional sira no sistema Estadu nian, hodi ita bele simu no atu halo interasaun ba dezisaun husi sistema rua ne’e, no ba ema bele hetan asesu ne’ebé fasil liu ba justisa ", afirma Ministru Fidelis Magalhães.

“La’os objetivu governu nian atu dehan ba komunidade sira oinsá ka halo nusa mak ninia prosesu solusaun ba konflitu sira tenki iha. Konsulta nasionál ne’e atu hatene fali saida mak komunidade sira hato’o mai kona-ba prosesu tradisionál hirak ne’e no vizaun husi membru komunidade sira kona-ba prosesu hirak ne’e”, hatutan Ministru Reforma Lejizlativa no Asuntus Parlamentares.

   Ba leten