Ministra Negósius Estranjeirus Austrália nian vizita Timor-Leste

Ministru Negósius Estranjeirus no Kooperasaun, Dionísio Babo Soares, simu ninia omóloga husi Austrália, Julie Bishop, no akompaña Ministra ne’e iha ninia vizita ofisiál dahuluk iha Timor-Leste, husi loron 29 to’o 31 fulan-jullu.

Dionísio Babo Soares no Julie Bishop felisita malu ba asinatura istórika kona-ba Tratadu entre Austrália no Repúblika Demokrátika Timor-Leste, ne’ebé estabelese ketan tasik entre nasaun rua ne’e iha Tasi Timor, ne’ebé asina ona iha Nova Iorke, iha loron 6 fulan-marsu tinan 2018. Ministru rua ne’e kompromete ba malu mós atu fó prioridade ba ratifikasaun Tratadu Ketan Tasik nian no fó kontinuidade ba diskusaun kona-ba dezenvolvimentu rekursu sira Greater Sunrise nian.

Ministru na’in rua ne’e hatudu katak sira iha komprimisu atu hahú kapítulu foun ida iha relasaun bilaterál atu fortalese lasu sira no aprofunda relasaun no parseira sira entre Timor-Leste no Austrália, ne’ebé konsentra la’ós de’it iha kooperasaun bilaterál ne’ebé metin, maibé mós iha serbisu hamutuk iha rejiaun Indo-Pasífiku no iha nivel globál. Sira kompromete ba malu mós atu mantein diálogu regulár ida entre governu rua ne’e atu akompaña prioridede bilaterál sira.

Minsitru Negósius Estranjeirus nasaun rua ne’e nian iha ona akordu atu aprofunda parseria ekonómika bilaterál tuir prioridade Timor-Leste nian atu haluan baze ekonómika iha Timor-Leste, no atu hadi’a no simplifika investimentu no ambiente negósiu nian.

Dionísio Babo Soares no Julie Bishop reafirma mós kompromisu nasaun rua ne’e nian ba seguransa rejionál no ba protesaun ninia área tasi nian ne’ebé sira partilla, liuhusi fortalesimentu kapasidade defeza nian no aplikasaun lei, hodi intensifika interkámbiu informasaun no kooperasaun nian iha seguransa marítima ba protesaun rekursu tasi nian sira no ba kombate hasoru ameasa komún hanesan krime tranznasionál.

Iha nivel multilaterál, ministru sira ne’e kompromete ba malu atu estimula kooperasaun ekonómika trilaterál ho Indonézia atu maximiza oportunidade komérsiu no investimentu nian sira ho objetivu atu aumenta integrasaun ekonómika rejionál entre Timor-Leste, Indonézia no Austrália, atu hametin konsertasaun no kooperasaun iha forum rejionál no internasionál sira, no atu kolabora iha sistema Nasoins Unidas iha preparasaun ba kontribuisaun Timor-Leste nian iha misaun internasionál ba manutensaun dame nian. Bishop hateten fila-fali apoiu Austrália nian ba Timor-Leste iha adezaun ba Asosiasaun Nasaun sira Sudeste Aziátiku nian (ASEAN), ba Organizasaun Mundiál Komérsiu nian (WTO-sigla iha lia-ingles) no ba futura kandidatura Timor-Leste nian ba Commonwealth.

Dionísio Babo Soares hato’o agradesimentu no apresu ba kompromisu no apoiu kontínuu Austrália nian iha dezenvolvimentu sosioekonómiku Timor-Leste nian no Julie Bishop hateten fila-fali kompromisu Austrália nian atu kontinua sai parseiru dezenvolvimentu nian ida ne’ebé efikás no konfia-belek ba Timor-Leste. Na’i-ulun rua ne’e kompromete ba malu mós atu realiza Akordu kona-ba Parseria Dezenvolvimentu nian foun ida atu apoia prioridade Timor-Leste nian iha ámbitu dezenvolvimentu sosiál no ekonómiku.

Dionísio Babo Soares no Julia Bishop sei prepara hamutuk komemorasaun aniversáriu da-20, INTERFET to’o iha Timor-Leste, ne’ebé sei hala’o iha tinan 2019, hodi aproveita momentu ne’e atu reflete no selebra susesu boot Timor-Leste nian hanesan nasaun soberanu no independente.

Durante estadia iha Timor-Leste, Julia Bishop vizita ona projetu hirak ne’ebé hetan apoiu husi Ajénsia Austrália nian ba Dezenvolvimentu Internasionál (Australian Aid) no hala’o vizita kortezia ba Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo, ba Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, no ba lider opozisaun nian, Marí Alkatiri.

url: http://timor-leste.gov.tl?lang=tp&p=20124