Programa Saúde iha Família sa’e ba 94% husi uma-kain sira

Ministru Estadu no Prezidénsia Konsellu Ministru no

  Portavós Ofisiál Governu Timor-Leste

 Díli, loron 24 fulan-maiu tinan 2017

Programa Saúde iha Família sa’e ba 94% husi uma-kain sira

Iha loron ikus Konferénsia Globál kona-ba Ajenda tinan 2030 nian, hala’o mós eventu ida ne’ebé dedika ba “Saúde iha era Ajenda tinan 2030 nian ba dezenvolvimentu sustentavel”, Primeiru-Ministru Rui Maria de Araújo hateten katak, husi kedas lansamentu programa Saúde iha Família, iha loron 22 fulan-jullu tinan tinan 2015, ekipa médika sira vizita tiha ona uma-kain hamutuk 94% no rejista ona dadus hamutuk 84% husi populasaun (ida-ida). Programa ne’e, ne’ebé haruka ekipa médika sira ba uma-kain ida-idak (agregadu familiár sira) iha país ne’e, transforma daudaun kuidadu saúde primáriu iha Timor-Leste. Ekipa sira ne’e konstitui husi médiku ida, parteira ida no enfermeiru ida, ne’ebé sira bele avalia estadu saúde no nesesidade sira apoiu klíniku ba membru sira hotu iha uma-kain ida-idak.

Primeiru-Ministru, lori nia esperiénsia hanesan médiku, esplika katak programa ne’e hahú husi konviksaun katak“ita labele hein de’it [populasaun] iha postu saúde, ita tenke sai no lori kuidadu saúde nian ba ema sira”. Relasiona projetu ne’e ho Ajenda tinan 2030 Nasoins Unidas nian, nia hatutan katak programa ne’e prenxe prinsípiu importante rua: “laiha ema ida maka hela ba kotuk” no “buka uluk sira ne’ebé maka hela liu ba kotuk”.

Besik 70% timoroan maka hela iha área rurál remota sira, dalaruma susar atu hetan serbisu informasaun, Primeiru-Ministru dehan katak programa proativu hanesan ida ne’e “maka dalan mesak atu hetan ema sira ne’ebé forte no saudavel no Nasaun ida ne’ebé forte”.

Ekipa sira ne’e observa no rejista estadu saúde husi uma-kain ida-idak (agregadu idak-idak) no karateriza tuir nesesidade sira. Haree mós ba fatór risku no impaktu sosiál no ambientál sira saúde nian, no organizasaun sira akompañamentu nian.

Primeiru-Ministru halo diskursu ne’e iha Sentru Konvensoens Dili nian, iha loron 23 fula-maiu tinan 2017, iha partisipante barak nia oin. Iha eventu ne’e, sira lansa mós livru no vídeo ida kona-ba programa saúde iha família, ne’ebé aprezenta husi Ministru Estadu Asuntu Sosiál no Ministru Edukasaun, António da Conceiҫão.

Tema ida iha análize maka utilizasaun Teknolojia Informasaun nian ba komunikasaun iha área Saúde nian (iha inglés: e-health, saúde liuhusi internet) no oinsá atu fó ba sira atu uza di’ak liu hodi apoiu prestasaun ida efisiente liu ba kuidadu saúde nian ho kualidade. Programa Saúde iha Família uza hela teknolojia atu rejista informasaun, ne’ebé maka dijitalizada tiha ona 82% husi informasaun ne’ebé maka halibur ona. Postu saúde barak maka liga hela ho sistema ne’ebé bele fahe informasaun segura entre profesionál sira Saúde nian, mantein rejistu medikasaun no apoiu ba jestaun inventáriu nian, atu asegura katak sentru sira sempre iha materiál sira ne’ebé mak ita presiza.REMATA

   Ba leten