Governu ofisialmente lansa pasaporte eletróniku Timor-Leste nian

Ses. 05 maiu 2017, 18:25h
IMG_4657

Governu Timor-Leste, liuhusi Ministériu Justisa, iha sesta, loron 5 fulan-maiu tinan 2017, ofisialmente lansa ona Pasaporte Eletróniku Timor-Leste (PETL) nian iha edifísiu Diresaun Nasionál Rejistu Notariadu, Ministériu Justisa nian, iha Dili.

Serimónia lansamentu ne’e hala’o hosi Ministru Planeamentu no Investimentu Estrátejiku, Kayrala Xanana Gusmão, ne’ebé akompaña husi Ministru Justisa, Ivo Valente.

Ministru Kayrala Xanana Gusmão, iha nia diskursu iha serimónia lansamentu ne’e, hateten: “lansamentu pasaporte eletróniku iha momentu importante no istóriku duni, tanba iha tinan 18 liubá, iha loron 5 fulan-maiu distinge timoroan sira ba iha referendum. Loos duni, loron ohin istóriku no pasu importante ba Timor-Leste no Ministériu Justisa.” IMG_4636

Na’i-ulun ne’e mós agradese ba pasu ne’ebé Ministériu Justisa halo daudaun hodi dehan “Ita bele orgullu ho mudansa ne’e, tanba-ne’e, husu ba timoroan hotu atu iha pasiénsia oituan iha semana rua ka tolu atu Ministériu Negósius Estranjeirus bele halo kontaktu ba país hotu-hotu hodi hatama dadus ba sira-nia sistema”.

Ministru Justisa, Ivo Valente, iha nia diskursu hateten katak pasaporte eletróniku, biómetriku uza sistema modernu no dadus pesoál sira sei tau iha microchip nia laran, tanba seguru no autentiku, sustentuvel no oinsá proteje pájina dadus uzuáriu nian, hanesan padraun ne’ebé hatuur ona husi International Civil Aviation Organization (ICAO), katak pasaporte foun ne’e tuir ona padraun internasionál.

Ministru Justisa ne’e dehan tan katak timoroan hotu bele sente orgullu iha mundu globalizadu ho téknolojia aas, tanba Timor-Leste mós atinje nia avansu importante, hanesan mós país sira seluk, katak ita hahú troka ita-nia pasaporte manuál nu’udar titúlu de viajen nian únika ba iha pasaporte eletróniku hodi hala’o sirkulasaun ba rai seluk.

IMG_4424Iha oportunidade ida ne’e, Ministru Ivo Valente mós hato’o nia agradesimentu ba susesu iha emisaun pasaporte eletróniku ne’e, ne’ebé bele hetan tanba parseria mútua ne’ebé di’ak tebes ho Ministériu Negósiu Estranjeiru (MNEK), Servisu Imigrasaun husi Ministériu Interiór, no Ajénsia Dezenvolvimentu Nasionál (ADN) no mós Ministériu Planeamentu no Investimentu Estratéjiku (MPIE).

Relasiona ho polémika iha públiku kona-ba tratamentu pasaporte, Ministru Ivo eklarese katak prosesu dezenvolvimentu ita-nia pasaporte eletróniku iha faze tranzisaun hamosu implikasaun ba atendimentu públiku, tanba Governu redús produsaun pasaporte manuál nian, ho nune’e halo ema barak preokupa. Ho problema ida ne’e, nia husu deskulpa boot ba inkonveniénsia sidadaun hotu-hotu nian.

Pasaporte eletróniku ne’ebé ita prodús iha oin haat maka hanesan: pasaporte diplomátiku, pasaporte komún, pasaporte serbisu nian, no pasaporte estranjeiru.

Relasiona ho rekursu umanu, Ministériu Justisa hahú ho nia rekursu minimu hodi halo operasaun ba mákina pasaporte nian. Tanba ne’e ministériu fasilita ona funsionáriu públiku Ministériu Justisa nian iha Diresaun Nasionál Rejistu Notariadu (DNRN) ho formasaun própriu kona-ba operasionalidade sistema iha área IT nian no utilizasaun ekipamentu.

Sistema foun no produsaun pasaporte ne’e ho kapasidade produsaun boot no lalais, bele halo atendimentu ba pedidu 100 to’o 200 iha loron-ida.

Iha serimónia lansamentu pasaporte eletróniku, halo mós produsaun no emisaun ba pasaporte eletróniku espesialmente ba reprezentante hosi órgaun soberanu Estadu, membru Governu VI, Vetranu, serbisu-na’in meiu komunikasaun sosiál nian no sosiedade sivíl.IMG_4353

Partisipa iha lansamentu pasaporte eletróniku nian ne’e maka membru Governu Konstituisionál VI, Membru Parlamentu Nasionál, reprezentante sira husi Tribunál Rekursu, Prokuradoria Jerál Repúblika, Komisaun Funsaun Públika, Komisaun Anti Korrupsaun, Veteranu no eis titulares sira, embaixadór sira iha Timor-Leste, diretór sira iha ámbitu Ministériu Justisa, meiu komunikasaun sosiál nasionál sira, autoridade lokál, sosiedade sivíl no seluk-seluk tan.

   Ba leten