Governu Timor-Leste

Fatin: Jenebra, Suísa
Loron: 3 fulan-novembru

Ministru Justisa, Ivo Valente, sei xefia delegasaun Timor-Leste nian no hatán ba avaliasaun síklu da-2 mekanizmu Revizaun Periódika Universál (RPU) kona-ba situasaun respeita ba direitus umanus iha ita-nia nasaun, iha Konsellu Direitus Umanus Nasoins Unidas nian (KDU).
Timor-Leste sei hetan revizaun ba daruak ne’ebé buka atu avalia kumprimentu husi parte Timor-Leste nian ba obrigasaun no kompromisu internasionál nian sira ne’ebé asume tiha ona iha matéria direitus umanus nian. Avaliasaun ida uluk hala’o iha fulan-outubru tinan 2011.
Ezersísiu kona-ba Revizaun Periódika Universál ne’e hala’o iha formatu diálogu interativu no nasaun tolu ne’ebé sai nu’udar “avaliadór ”Timor-Leste nian maka Áfrika Súl, Xina no Olanda.

RPU maka mekanizmu inovadór ida ne’ebé implika katak Estadu-membru 193 husi Organizasaun Nasoins Unidas nian (ONU) hetan avaliasaun foun ida kona-ba situasaun direitus umanus iha kada tinan haat ho balun. Revizaun ne’e buka analiza kona-ba kumprimentu ba obrigasaun no kompromisu internasionál sira ne’ebé nasaun idak-idak maka responsabiliza iha matéria direitus umanus nian.
Prosesu RPU bazeia ba dokumentu tolu: relatóriu ofisiál ne’ebé haruka husi Estadu ne’ebé hetan daudaun avaliasaun, relatóriu husi órgaun no mekanizmu ONU nian sira ho informasaun sira kona-ba Estadu ne’e no kompilasaun ida ne’ebé prepara tiha ona husi ONU bazeia ba kontributu sira hosi sosiedade sivíl.